Công nghệ Phát sóng Giám sát Tự động Phụ thuộc (Automatic Dependent Surveillance – Broadcast ADS-B) ngày càng trở nên phổ biến với các nước sử dụng ADS-B để tăng cường và mở rộng khả năng giám sát kiểm soát không lưu (ATC).
12 nước đã bổ sung thêm quy định mới áp đặt ADS-B cho máy bay hoạt động trong khu vực, bao gồm không phận hoặc đường bay. Một số nước khác còn yêu cầu hãng hàng không phải có sự chấp thuận của cơ quan đăng ký quốc gia sử dụng không phận ADS-B.
ADS-B là gì?
ADS-B thay thế hoặc bổ sung giám sát radar máy bay. Máy bay được trang bị ADS-B dùng công nghệ GPS để định vị máy bay và sau đó truyền thông tin nhận dạng, vị trí, độ cao và tốc độ theo thời gian thực. Kiểm soát không lưu nhận dữ liệu chuyến bay và thông tin giao thông để định vị và chia tách máy bay với độ chính xác cao và thời gian nhanh hơn.
ADS-B dựa trên nguồn GPS mật độ cao và liên kết dữ liệu (đơn vị ADS-B). Có nhiều loại liên kết dữ liệu ADS-B, nhưng phổ biến nhất là hoạt động ở tần số 1090 MHz - dùng bộ phát đáp Mode S Transponder - hoặc 978 MHz.
Công nghệ bao gồm "ADS-B Out" và "ADS-B In". ADS-B Out dùng truyền dữ liệu; ADS-B In dùng nhận dữ liệu. Tất cả máy bay đều trang bị ADS-B truyền dữ liệu, nhưng không phải tất cả có khả năng nhận dữ liệu.
Lợi ích của ADS-B
Lợi ích với ngành hàng không:
Nâng cao cảnh báo tình huống
Cải thiện khả năng hiển thị cho điều khiển không lưu và phi hành đoàn chuyến bay
Tăng cường an toàn do báo cáo chính xác vị trí
Hiệu quả cao hơn trong việc điều khiển máy bay trong không phận tắc nghẽn
Lợi ích thêm của máy bay với trang bị ADS-B In:
Trong buồng lái thông tin lưu lượng giao thông từ các máy bay khác được trang bị ADS-B
Trong buồng lái thông tin thời tiết sử dụng thiết bị ADS-B Universal Access Transceiver.
Trong buồng lái dữ liệu địa hình.
Trong buồng lái thông tin chuyến bay.
Yêu cầu ADS-B hiện tại và tương lai theo Quốc Gia
Úc
Có hiệu lực 12 tháng 12 năm 2013: phái trang bị ADS-B cho tất cả các chuyến bay hoạt động bằng hoặc cao hơn FL290.
Canada
Phải trang bị ADS-B OUT nếu muốn sử dụng khu vực ADS-B trên không, hiện nay theo quy định của Canada là khu vực vịnh Hudson và bờ biển phía đông bắc của Canada.
Trung Quốc
Có hiệu lực 12 tháng 12 năm 2013: Tất cả máy bay hoạt động ở hoặc trên FL290 trên đường bay L642 và M771 yêu cầu khả năng ADS-B trong vùng Sanya Flight Information Region (FIR).
Fiji
ADS-B bắt buộc đối với máy bay đăng ký tại Fiji hoạt động trong không phận.
Hồng Kông
Có hiệu lực 12 tháng 12 năm 2013: Tất cả máy bay hoạt động ở hoặc trên FL290 trên đường bay L642 và M771 yêu cầu có ADS-B khi trong vùng kiểm soát bay FIR Hồng Kông. Có hiệu lực 11 tháng 12 năm 2014: Tất cả máy bay hoạt động ở hoặc trên FL290 đòi hỏi khả năng ADS-B trong FIR Hồng Kông.
Iceland
Isavia tiếp tục mở rộng mạng lưới trạm mặt đất ADS-B và đang cung cấp dịch vụ cho các máy bay trang bị ADS-B.
Singapore
Có hiệu lực 12 tháng 12 năm 2013: Tất cả máy bay hoạt động ở hoặc trên FL290 trên đường bay L642, L644, M753, M771, N891 và N892 đòi hỏi khả năng ADS-B trong FIR Singapore.
Thụy Điển
Công ty Tư vấn Hàng không LFV Thụy Điển đã thực hiện hệ thống ADS-B dựa trên công nghệ VHF Data Link (VDL) Mode 4.
Đài Loan
Có hiệu lực 12 tháng 12 năm 2013: Tất cả máy bay hoạt động ở hoặc trên FL290 đường bay B576 và B591 phải có ADS-B khi trong Đài Bắc FIR.
UAE
Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất đã thực hiện mạng lưới các trạm mặt đất ADS-B.
Hoa Kỳ
Hiệu lực 1 tháng 1 năm 2020: Tất cả máy bay hoạt động trên FL180 yêu cầu trang bị ADS-B 1090MHz. Để chuẩn bị cho việc này, Cục Hàng không Liên bang Hoa Kỳ (FAA) đã bắt đầu lắp đặt một mạng lưới các trạm mặt đất ADS-B.
Việt Nam
Có hiệu lực 12 tháng 12 năm 2013: Tất cả máy bay hoạt động ở hoặc trên FL290 trên đường bay L625, L628, L642, M765, M768, M771, N500 và N892 yêu cầu trang bị ADS-B khi trong FIR Hồ Chí Minh.
Kế hoạch bay
Các nhà khai thác có kế hoạch bay trong khu vực yêu cầu ADS-B phải trang bị thiết bị, trừ khi được phép của nhà chức trách. Các kế hoạch chuyến bay chuyển đến Trung tâm Kiểm soát Không lưu ATC phải thể hiện khả năng của máy bay theo mục 10b.
Mục 10b
Kê hoạch bay ATC phải chứa một trong các mã sau:
B1 - ADS-B tần số 1090Mhz với khả năng ADS-B Out.
B2 - ADS-B tần số 1090Mhz với khả năng ADS-B In và Out
U1 - ADS-B Out dùng UAT
U2 - ADS-B In và Out sử dụng UAT
V1 - ADS-B Out sử dụng VDL Mode 4
V2 - ADS-B In và Out sử dụng VDL Mode 4
Máy bay không được trang bị
Trừ khi được phép của nhà chức trách, các nhà khai thác không trang bị ADS-B không được hoạt động trong các khu vực hoặc trên đường bay chỉ định.
Kết luận
Với tiến bộ trong công nghệ hàng không sử dụng hệ thống như ADS-B sẽ trở nên phổ biến hơn trong những năm tiếp theo. Các vùng sử dụng hệ thống sẽ tiếp tục mở rộng để khai thác.